Dwie polskie pracownie architektoniczne na shortliście
Mies van der Rohe Award 2024.
Tekst: Marcin Szczelina
17 stycznia Fundacja Miesa van der Rohe wyłoniła 40 realizacji, które walczą o najlepszy budynek w Europie. Wśród projektów na krótkiej liście European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Award jest zmodernizowany Targ Błonie zaprojektowany przez Pracownię Architektoniczną Aleksandry Wasilkowskiej. Z kolei Pracownia KWK Promes Roberta Koniecznego w tej edycji nagrody reprezentuje Czechy. Zaprojektowana przez architektów ze Śląska Galeria Sztuki Współczesnej PLATO jest jedynym budynkiem z Czech, który znalazł się wśród 40 najlepszych w Europie.
Mies van der Rohe Award to najważniejsza i najbardziej prestiżowa europejska nagroda w dziedzinie architektury. Raz na dwa lata wybierany jest najlepszy budynek minionych dwóch lat powstały na kontynencie europejskim. Nagroda, którą nazwano na cześć słynnego niemieckiego architekta, głównego twórcy XX-wiecznego modernizmu – to wspólna inicjatywa Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego oraz Fundacji Miesa van der Rohe. Przyznawana od 1987 roku jest najlepszym barometrem stanu europejskiej architektury.
W tym roku do nagrody nominowano 362 realizacje z 38 krajów. 17 stycznia poznaliśmy 40 realizacji wyłonionych spośród nominowanych z całej Europy. To tzw. krótka lista EU Mies Award 2022. Wyboru dokonało jury, w którego skład weszli: Martin Braathen z Oslo, Pippo Ciorra z Rzymu, Frederic Druot z Paryża/Bordeaux, Tinatin Gurgenidze z Tbilisi/Berlin, Adriana Krnačova z Pragi, Makumbundu Hall z Luksemburga i Hrvoje Njiric z Zagrzebia.
Wśród projektów na krótkiej liście European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Award jest zmodernizowany Targ Błonie zaprojektowany przez Pracownię Architektoniczną Aleksandry Wasilkowskiej. Z kolei Pracownia KWK Promes Roberta Koniecznego w tej edycji nagrody reprezentuje Czechy. Zaprojektowana przez architektów ze Śląska Galeria Plato jest jedynym budynkiem z Czech, który znalazł się wśród 40 najlepszych w Europie.
Aleksandra Wasilkowska, której pracownia odpowiedzialna jest za rewitalizację Targu Błonie, od ponad 15 lat zgłębia koncepcję „architektury cienia”, czyli nieformalnego handlu ulicznego i bazarów. Odrestaurowany otwarty rynek znajduje się na terenie gminy Błonie, małego miasteczka pod Warszawą. Lokalna społeczność od wieków kultywuje tradycję jarmarków, a targ cieszy się dużą popularnością i od lat zapewnia dostęp do taniej, dobrej jakości żywności sprzedawanej bezpośrednio przez producentów i rolników. Gmina Błonie podjęła decyzję o jego remoncie ze względu na zły standard sanitarny i brak podstawowej infrastruktury targowej.
Zdjęcia: Nate Cook
Projekt przebudowy polegał na stworzeniu hybrydowej przestrzeni publicznej łączącej dwie funkcje społeczne – park i bazar. Zbudowano wielofunkcyjne, białe dachy, które odbijają promienie słoneczne i zapewniają schronienie przed deszczem. Po zamknięciu targowiska schodkowe ekspozytory handlowe z drewnianymi blatami mogą pełnić funkcję siedzisk i przestrzeni do spontanicznych spotkań. Wokół dachu zainstalowano pawilony handlowo-usługowe z dużymi oknami i elewacjami pokrytymi białą blachą falistą. Na placu wybudowano także toalety i pawilon administracyjny, a w sercu rynku umieszczono bar połączony z placem zabaw dla dzieci i wspólnym stołem.
Zdjęcia: Nate Cook
Galeria Sztuki Współczesnej PLATO autorstwa KWK Promes Roberta Koniecznego powstała w wyniku przebudowy dawnej XIX-wiecznej rzeźni. Architekci ze Śląska połączyli starą architekturę z nowoczesnymi rozwiązaniami. Pracownia Koniecznego słynie z nowatorskiego podejścia do architektury i tak też jest w tym przypadku. Bezprecedensowe podejście do historycznego budynku, w którym “wycięto” fragmenty elewacji, po to aby przekształcić je w obrotowe ściany. Tym samym obrotowe ściany nie tylko zdobią elewacje, ale służą jako wejście do galerii. ściany W ten sposób architekci zwiększyli możliwości wystawiennicze budynku.
Zdjęcie: Juliusz Sokołowski
Dzięki otwieranym ścianom szeroko rozumiana kultura może stawać się bardziej dostępna i demokratyczna. Wykonano je ze współczesnego materiału, który kontrastuje z przybrudzoną od smogu elewacją, świadczącą o przemysłowej historii miasta.
Zdjęcie: Ostrava City
Zdjęcie: Jan Antos
Zdjęcie: Juliusz Sokołowski
Zdjęcie: Jakub Certowicz
W kolejnym etapie nagrody spośród shortlisty 40 najlepszych obiektów w Europie, jury wybierze finałowa piatkę. Następnie odwiedzi wszystkie finałowe obiekty i na tej podstawie wyłoni najlepszy projekt w Europie. Zwycięzcę poznamy latem 2024 roku.