Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ? O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej? Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.? Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku? Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.? Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.? Odkrycie minionego roku w architekturze? Twój największy sukces zawodowy w 2023 r.?
Na nasze pytania odpowiedzieli: Ewa Kuryłowicz, architektka, Wiceprezes Zarządu Kuryłowicz & Associates; Aleksandra Wasilkowska, architektka, prowadzi autorską pracownię Aleksandra Wasilkowska; Szymon Wojciechowski, architekt, współwłaściciel pracowni APA Wojciechowski Architekci; Ewelina Jaskulska, architektka, współzałożycielem kolektywu Architektoniczki i pracowni Molecule Architecture; Sylwia Szcześniak, architektka, prowadzi autorską pracownię Mariposa Sylwia Szcześniak; Anna Domin, współzałożycielka kolektywu ThereGirls, redaktorka Architecture Snob; Jerzy Woźniak, architekt współzałożyciel pracowni mode:lina; Piotr Grochowski, architekt, główny projektant Grupy Arche, współzałożyciel pracowni Less is Core; Marta A. Urbańska, architektka, historyczka i krytyczka architektury, wykładowczyni akademicka; Piotr Kalinowski, architekt, założyciel pracowni MIXD; Michał Sikorski, architekt, założyciel pracowni TŁO; Sławomir Gzell, prof. dr hab. architekt, wykładowca Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej; Karol Pasternak i Piotr Maciaszek, architekci, założyciele pracowni NOKE Architekci; Anna Lorens, architektka, wykładowczyni akademicka, prowadzi autorską pracownię projektową; Dorota Sibińska, architektka, współzałożycielka pracowni XYstudio.
Ewa Kuryłowicz
Prof. dr hab. arch. Ewa Kuryłowicz, Wiceprezes Zarządu Kuryłowicz & Associates
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Najważniejszym wydarzeniem architektonicznym 2023 r. była w mojej opinii nagroda Pritzker’a dla Davida Chipperfielda. Tym razem uhonorowano elegancję, klasę i wytworność architektoniczną projektanta, który odnawiając niezwykle ważne zabytki potrafi nie tylko uchronić to, co w nich najwartościowsze, ale jeszcze dodać im wartości. To niezwykła umiejętność.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
Rozmowy, które śledziłam i w których uczestniczyłam dotyczyły naprzemiennie zagadnień działalności kobiet w architekturze oraz kryzysów: klimatycznego, demograficznego, politycznych. W tych nurtach odbywały się trudne debaty z wojną w Ukrainie w tle, dyskusje dotyczące procesów partycypacyjnych. Bardzo ciekawą dyskusją była debata (samych kobiet!) zamykająca autorską wystawę Archikolaże Ewy P. Porębskiej czynną na przełomie 2022-23 r., która to debata zgromadziła pełna salę na początku roku w pawilonie Zodiak .
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Najciekawszą pozycją dla mnie okazała się książka Janusza Sepioła „Praca nad krajobrazem” wyd. w 2023 r. przez wydawnictwo Austeria z niezwykle smacznymi i uzupełniającymi teksty ilustracjami autora. Pozycja stanowi zbiór esejów wydanych w różnych latach, niektóre były przedtem publikowane – zebrane w całość dają pogląd na temat krajobrazu, urbanizacji, polityki architektonicznej i jej braku, wyrażony przez architekta i historyka sztuki z temperamentem politycznym. Wiele można zrozumieć na podstawie tej lektury a proces czytania uzupełniony o obcowanie z pięknymi ilustracjami jest niemal trójwymiarowy.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
Bardzo mnie interesują książki dotyczące kreatywności jako takiej. Fragment tekstu, który mnie zafascynował: „Przypomina to trochę matematykę; proste reguły stwarzają piękną złożoność” pochodzi z książki Marcusa du Sautoy „Kod kreatywności. Sztuka i innowacje w epoce sztucznej inteligencji” wyd. Copernicus Center Press, Kraków 2020, str. 26. Ale też na ten temat czytałam w ub. Roku inną książkę Andreasa Reckwitz „Odkrycie kreatywności. O procesie społecznej estetyzacji” NCK Kraków, 2017 r. – obie warte lektury.
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Dla mnie najciekawszym wydarzeniem była wystawa Marka Rothko w Fundacji L. Vuitton w Paryżu, którą odwiedziłam w grudniu 2023 r. Niezwykłe malarstwo, bardzo architektoniczne i przestrzenne w swojej proweniencji pokazano tam w bodaj 14-u salach, gromadząc dzieła z różnych kolekcji, krajów i okresów czasu. Ogromne przeżycie, niezastępowalne żadnym filmem czy reprodukcją. Odrzucając podejrzenia o koniunkturalizm do zajmujących i kulturotwórczych dla środowiska wydarzeń zaliczyłabym promocje trzech (!) kolejnych wydań magazynu Architecture Snob, gdzie poruszane są tematy potwierdzające tezę, że architektura ma znaczenie (architecture matters).
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Z mnogości realizacji wybieram Nordo, mieszkaniówkę w Kopenhadze proj. przez pracownię Henning Larsen – pozornie nieefektowny temat, jakim jest budynek mieszkalny (element większego założenia) okazuje się być miastotwórczą, zrównoważoną i piękną architekturą. Na tym tle nieskromnie pragnę pochwalić się naszą mieszkaniówką zrealizowana w Toruniu, nagrodzoną w ub. roku przez prezydenta miasta, osiedlem Naturia, gdzie poza kameralną i zrównoważona architekturą udało się wprowadzić wyrazista infografikę współpracującej z nami Anny Nowokuńskiej Maksymiuk.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Odkryciem była skuteczność zorganizowanych przez naszą Fundację warsztatów pisania o architekturze, które po raz pierwszy poprzedziły kolejną już (10-ą !) edycję konkursu TEORIA Fundacji im Stefana Kuryłowicza, przeprowadzoną w 2023 r. Warsztaty mistrzowsko poprowadzone przez dwa dni w Kazimierzu Dln. przez Ewę .P. Porębską, Grzegorza Piątka i Łukasza Stępnika odkryły mnogość talentów w posługiwaniu się słowem wśród młodych architektek i architektów. W rezultacie po konkursie Jury wyłoniło zwycięzcę – architekta z wykształceniem również filozoficznym Macieja Rodaka z Krakowa. Ukoronowaniem odkrycia była niezwykła frekwencja na promocji wydanej przez nas książki, dzięki której Maciej wygrał tegoroczną rywalizację, pt Zapiski z Turynu.
Krakowska księgarnia wydawnictwa Karakter, która udzieliła autorowi i nam gościny 1 grudnia „pękała w szwach” wypełniona młodymi entuzjastami czytania i pisania o architekturze . I kto by pomyślał?
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Moim osobistym największym sukcesem minionego roku było złożenie w kwietniu 2023 książki „Ludzki wymiar architektury. Teoria dla praktyki” w wydawnictwie NIAiU. Książka stanowi kształtowaną przez wiele lat refleksję na temat tego co naprawdę znaczy człowiek dla projektantek i projektantów, jaka może być tego geneza i na ile teoria architektury i projektowania architektonicznego może być pomocna w procesie projektowania architektonicznego i urbanistycznego dla ludzi. Pozycja ma ukazać się drukiem w bieżącym roku.
Ewelina Jaskólska
architektka, współzałożycielka kolektywu Architektoniczki i pracowni Molecule Architecture
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Zniszczenie kolejnych miast i regionów w skutek działań wojennych na świecie.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
O swoich obawach, strachu ale też nadziei. Nigdy wcześniej nie targały nami tak skrajne emocje jak w 2023 roku. Uświadomiło to nam wszystkim jak nasze wybory lub ich brak wpływają na nasze życie.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
ARCH+ Contemporary Feminist Spatial Practice; Spector Books.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
„Jak cię wyrzucą drzwiami, to wejdź oknem”- moja mama
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
„Pisklę. Drozd śpiewak” Joanny Rajkowskiej na placu Pięciu Rogów, który jak sama artystka mówi jest „stroicielem wrażliwości”. Bo tej wrażliwości nam obecnie bardzo trzeba.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Projekt przebudowy slumsów Sanjaynagar – 1 etap oddany w 2022, w zeszłym roku to odkryłam. Założenie pokazuje zupełnie inne myślenie o mieszkalnictwie dla osób z niskimi dochodami, niż to powszechnie znane skutkujące bezosobowymi budynkami, które raczej degradują społeczność zamiast ją wspierać. W opracowaniu założenia nie tylko sama (realna!) partycypacja była zasadniczym elementem oraz budowanie nie tylko mieszkań, ale społeczności, ale fakt, że zespół projektowy współpracuje nadal z mieszkańcami, opracowując długoterminowy plan konserwacji obiektu. Wspierając społeczność w procesie przejścia do formalnego mieszkalnictwa projektanci wyposażają ją w informacje i narzędzia potrzebne do skutecznego działania jako spółdzielnia mieszkaniowa.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Odkrywam nadal.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Poznanie niezwykle inspirujących osób z całego świata, które działają na rzecz równości w przestrzeni. Na skalę lokalną: zorganizowanie pierwszego, nocnego spaceru kobiet ulicami Warszawy.
Anna Domin
filozofka, redaktorka Architecture Snob, współzałożycielka kolektywu TheseGirls
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Nie będę obiektywna, dla mnie – każda premiera nowego numeru Architecture Snob, to w zasadzie festiwal osobliwości wypełniony dobrymi emocjami. To czas pozbawiony lęku, nastawiony na otwartość i drugiego człowieka…czas spotkań, ale też opuszczenia gardy, zdjęcia masek – nikt tu nie gra, każdy próbuje być sobą.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
Wciąż o zmianach klimatycznych, o zrównoważonym rozwoju – niezmiennie. Z jednej strony jest to budujące, z drugiej niepokojące, jeśli skończy się na gadaniu. Nie jest architektem, więc patrzę na środowisko architektoniczne trochę z boku i to co mocno mnie uderza to, to że Ci, którzy naprawdę robią dużo dla środowiska i architektury, dla dobrych zmian, jakoś najwięcej milczą, najmniej ich słychać – Ty to próbujesz zmienić, i to jest naprawdę potrzebne,… tym bardziej, że w architekturze nie brakuje też fanfaronów, przekonanych, mimo i ponad wszystko, o swojej potędze i sprawczości.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Wertuje dużo, to też dużo tekstu przelewa się przez moją głowę. Na pewno książka Mikołaja Grynberga „Jezus umarł w Polsce”, a jak książka to o tym samym – film: Zielona Granica. Wszystko mocne, prawdziwe, bez zbędnych komentarzy.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
Z literackiego nobla. Kiedy zajrzałam pierwszy raz do dzieła Jona Fosse pomyślałam: O co tu chodzi? Po 20 stronach zrozumiałam jak bardzo uzależniający jest jego styl, jaką siłę odgrywają nieustannie stosowane powtórzenia, i ta oszczędność w słowach. Trudno doszukiwać się w jego dziele przymiotników, no i jednak metafizyka, obraz kondycji ludzkiej…co zrobić – uwielbiam.
„… dwie, czy ile to tam trwa w piecu, i cały widzialny człowiek, ciało znika, ale niewidzialny człowiek wciąż istnieje, ponieważ nigdy się nie urodził i dlatego nie może umrzeć, myślę, tak, te niewidzialne oczy zostają po tym, jak te widzialne znikną, bo to, co jest wewnątrz oczu, wewnątrz człowieka”. Jon Fosse, „Drugie imię”.
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Zaskoczyła mnie wystawa Arkadia w Muzeum Narodowym, kibicowałam wystawom w galerii Cezarego Lisowskiego, Jakubowi Glińskiemu, doceniam projekt „Victoria” Stefana Kornackiego ….dużo różnych momentów mam w głowie.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego.
Odnowione czytelnie Biblioteki Narodowej
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Nie mam, ale mam za sobą dużo ważnych rozmów, które przeprowadziłam dla Architecture Snob i Architect@Work
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Zawodowy? … przede wszystkim przyjęcia zaproszenia do stworzenia własnego autorskiego przedmiotu z PR dla Uniwersytetu Meritum, mocno mnie to zaskoczyło, ale też przeorało. Powrót do korzeni – etyki stosowanej, jak bardzo potrzebnej nam wszystkim widać po komunikacji w social mediach, rosnącym braku szacunku do drugiego człowieka, pokory co do wypowiadanych słów, bezczelności, z której jesteśmy dumni, poklasku dla miernoty i bylejakości. Polecam zajrzeć jednak to klasyków, nie zaszkodzi, a może pomoże.
Jerzy Woźniak
architekt, współzałożyciel pracowni mode:lina
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Powstanie kolektywu Noke:lina. Jedno spotkanie sprawiło, że powstałą wazna inicjatywa, która udowadnia, że architekci nie muszą tylko ze sobą rywalizować, ale przede wszystkim współpracować.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
W moim kręgu zdecydowanie najczęściej poruszanym tematem był potencjał sztucznej inteligencji, który rozpalił wyobraźnię i podsycił apetyt na nowe możliwości, ale też obudził sporo lęków i dylematów etycznych.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Wprawdzie dopiero fragmentarycznie rozpoznany, ale zdecydowanie „Konieczny. Na Styk”. Ploteczki podobno uruchamiają w ludzkim mózgu te same obszary, co iskanie u naczelnych.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
„Look again, seek deeper, reach further, look again seek deeper
Reach further, further, further, you possess the treasure you seek
A waking state, the dreaming mode, an illusion, a deception
So look again, seek deeper, reach further, further
You are kind, a rare sensitivity, you are a quality of sound, so ask
How are you today?”
– ÂME, The Witness
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Paradoksalnie była to niewielka wystawa w ramach Gdynia Design Days „Obrzeża” w Traffic Design.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Mieszkam w Poznaniu, zatem każdy fragment zakończonego w mieście remontu jest dla mnie niezwykle przejmujący i ważny
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Współpraca, nie rywalizacja.
Dzieje się prawdziwa magia.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Obserwowanie w mode:linie namacalnych efektów zmian i strategii sukcesywnie wprowadzonych w latach poprzednich. To są efekty na poziomie komunikacji zewnętrznej, ale też podejmowanych przez nas nowych inicjatyw i przede wszystkim, z czego jestem najbardziej dumny – dużego zaangażowania i pozytywnego feedbacku od zespołu.
Michał Sikorski
architekt, założyciel pracowni TŁO
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Mam dwa. Pierwsze to otwarcie polskiego sklepu z wtórnymi materiałami i komponentami budowlanymi: BUDO (www.sklep.projektbudo.org).
Drugie to konkurs na nowe Muzeum w Biskupinie. Dostrzegam jak ambicja zamawiającego, współpraca wielu podmiotów przy organizacji konkursu, konstruktywne obrady sądu konkursowego (bez dziadersowania), przekładają się na nową jakość na podium i poza nim.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
U mnie dominowały dwa. Pierwszy to wymiana doświadczeń o tym jak w praktyce można wtórnie używać materiały budowlane w naszych projektach. Drugi to, niezmiennie, jak polepszyć konkursy architektoniczne i wynagrodzenie projektantów.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Uwielbiam podręczniki. Co prawda ten został wydany w 2022, ale do mnie dotarł dopiero w 2023: „Reuse in Construction A Compendium of Circular Architecture” autorstwa szwajcarskich i niemieckich przodowników wtórnego użycia materiałów w architekturze.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
W powyższej książce antropolog Michel Massmünster opisuje zmianę paradygmatu w projektowaniu, która następuje w chwili, gdy architekci zaczynają projektować wykorzystując wtórnie komponenty budynków i materiały budowlane. Wtedy „projektanci są jak DJe, którzy nie komponują nowej muzyki, ale raczej wykorzystują fragmenty istniejących utworów, analizują je, rozumieją jakie mogą mieć zastosowanie i wpisują je w nowe kompozycje”.
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
„Zgruzowstanie Warszawy 1945–1949” autorstwa kuratora Adama Przywary w Muzeum Warszawy. Współczesny odczyt historii mojego miasta bez zbędnej martyrologii. Wystawa wątki, które są mi bliskie – szukanie twórczych rozwiązań, eksperymentowanie, planistyka. Całość strukturyzuje mozolnie wypieszczona scenografia autorstwa Patrycji Okuljar z zespołem.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Realizacja parku wokół kopca powstania warszawskiego autorstwa pracowni archigrest i topo-scape. Forma, myśl i rysunek – wszystko się zgadza. Zresztą bardzo ładne rysunki projektu autorstwa Macieja Kaufmana były wystawione na wspomnianej wystawie Zgruzowstanie.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Kraty wema.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Zdobycie przez naszą pracownię TŁO głównej nagrody na tegorocznym London Design Biennale projektem i scenografią pawilonu „Poetyka konieczności”, o plastikowych oknach z drugiej ręki i potencjale material reuse. Projekt wymyślony i prowadzony z Fundacją BRDA, Petrem Vladimirovem, zespołem studentów i Instytutem Adama Mickiewicza.
Sławomir Gzell
prof. dr hab. architekt, wykładowca Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Idiotyczne „miasto” tunel, wąwóz, linia? na Płw. Arab., czyli plus ze znakiem minus.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
Z arch można rozmawiać tylko o arch ale natychmiast trzeba przerywać gdy zaczynają o wielkości tejże. To wnioski z sędziowania dwóch konkursów.
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Coraz lepsze dyplomy i tym samym wystawy architektoniczne (rozczarowanie biennale, pachniało strzępką dramatycznie).
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Nie mam takiego bo za bardzo kręcimy się w dawnych odkryciach.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Książka „Lustro weneckie – biennale międzynarodowe wystawy architektury” autor Sławomir Gzell, pierwsza i jedyna polska książka o Biennale, znana dziesiątkom osób za wyjątkiem red. nacz. pism arch., ciekawe, prawda?
Karol Pasternak i Paweł Maciaszek
architekci, założyciele pracowni NOKE Architekci
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Unijna dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która zmieni sposób projektowania i realizacji inwestycji w Europie a może i kiedyś na świecie.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
AI
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Oczywiście, że artykuły w ARCHITECTURE SNOB!
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
„I can buy myself flowers” Miley Cyrus
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Karol: Dimitris Papaioannou- INK
Piotr: Jurgen Teller w Grand Palais w Paryżu
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Mamy listę miejsc do odwiedzenia i sprawdzenia na żywo… Nie znajdujemy nr.1 w tym roku.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Projektowanie scenografii z Anią Witko. Zaczynamy używanie AI w projektach.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Platforma współpracy NOKE – start inicjatywy.
Marta A. Urbańska
architektka, historyczka i krytyczka architektury, wykładowczyni akademicka
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Pritzker Prize dla Davida Chipperfielda: subtelność, prawda, klasyka.
Na gruncie polskim – konkurs na Pałac Saski…
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
Jak (w skrócie) powiedział Oscar Wilde: „Bankierzy rozmawiają o sztuce. Artyści o pieniądzach”.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Drugie polskie wydanie „Niewidzialnych miast” Italo Calvino, w świetnym przekładzie Aliny Kreisberg, PIW, Warszawa 2023
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
„Nie ma bardziej złożonej przyjemności, niż myślenie, i jemu oddawaliśmy się”. Jorge Luis Borges, Alef, przeł. Andrzej Sobol – Jurczakowski, Czytelnik, Warszawa 1972
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Dobrych wystaw było zbyt dużo, by je wymieniać – a Nagroda Honorowa SARP dla red. Ewy P. Porębskiej, z pewnością była wydarzeniem.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Muzeum Historii Polski, proj. WXCA
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Kolejne stadia szkoły przerwania.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Powołanie do grona nominatorów Nagrody UE za architekturę współczesną – Nagrody im. Miesa van der Rohe. Zdumiewające!
Aleksandra Wasilkowska,
architektka, artystka, scenografka
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Poza krajami dyktatorów nie ma już społecznego przyzwolenia na pychę w architekturze. Zaangażowanie wielu architektek i architektów w kwestię odbudowy Ukrainy. Niesamowita inicjatywa „Okna dla Ukrainy” Fundacji Brda.
W Polsce szersza grupa architektek/ów zaczęła też dostrzegać ważną rolę krajobrazu i czwartej przyrody, gleby, wody, cienia, bagien, awifauny, fungii i innych gatunków. Cieszę się, że coraz lepiej słyszalny jest głos wspaniałych architektek krajobrazu jak Karolina Samborska, Marta Tomasiak, Joanna Rayss, Natalia Budnik czy Łukasz Kowalski i przyrodników jak Michał Książek.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
Coraz więcej mówi się o żywieniu w mieście i architekturze cyrkularnej. Cieszy mnie zwrot ku codzienności. Interesuje mnie też krytyczne czytanie prawa budowlanego, dyskusja na temat tego co można zmienić w legislacji, żeby można było realizować projekty bardziej progresywne społecznie, równościowe i cyrkularne. Nie powinno być przecież tak, że muszę stosować triki żeby toalety w szkole, którą projektujemy, były dostępne w równym stopniu dla wszystkich bez względu na płeć czy wiek. Jak wiemy niestety prawo budowlane tego nie gwarantuje. Prawo trzeba pilnie dostosować do zmieniającej się rzeczywistości, żeby budynki nie wykluczały nikogo, także naszych spadkobierców, którzy za kilkadziesiąt lat te budynki po nas odziedziczą.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
„Reuse in Construction” wydawnictwa Park Books, kompendium wiedzy o architekturze cyrkularnej. „Regenesis. Jak wyżywić świat nie pożerając planety” George Monbiot. „Atlas dziur i szczelin” Michała Książka. Tłumaczenie na język polski „Księgi o Mieście Pań” Krystyny de Pisan, francuskiej pisarki i filozofki z XV w uznawanej za prekursorkę feminizmu.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
Najbardziej inspiruje mnie iluminacja przedstawiająca Christine de Pisan z kielnią budującą mury idealnego miasta. Obraz jest ilustracją do książki „Księgi o Mieście Pań”.
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Wystawa o Pakistańskiej architektce Yasmeen Lari w Architekturzentrum w Wiedniu, „Zgruzowstanie Warszawy” w Muzeum Warszawy, „The Poetics of Necessity” w polskim pawilonie na Biennale Dizajnu w Londynie, „Ruch Tektoniczny” i „Solastalgia” organizowane przez NIAiU oraz Nowe Studium dla Warszawy.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Dzielnica w budowie „Aspern Seestadt” w Wiedniu. Jest wciąż w budowie. Dzięki Evie Keil, prekursorce współczesnej feministycznej urbanistyki, cała dzielnica zaprojektowana została z uwzględnieniem gender mainstreaming’u. Wszystkie ulice mają nazwy kobiet, a całkowicie piesza przestrzeń publiczna i infrastruktura społeczna oraz same typologie mieszkania uwzględniają potrzeby kobiet, rodziców, osób starszych i dzieci.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Yasmeen Lari, pierwsza pakistańska architektka. Jej charyzma, postawa i niesamowita droga zawodowa są dla mnie wzorem. Lari świadomie zrezygnowała z projektowania modernistycznych willi dla bogatych elit na rzecz tworzenia ruchu budowniczych dla klimatycznych uchodźców są dla mnie wzorem.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Grand Prix Nagrody Architektonicznej Polityki i nominacja do European Union Prize for Contemporary Architecture – Mies van der Rohe Awards za Targ w Błoniu. Cieszę się też, że wspólnie ze wspaniałymi koleżankami zostałam zaproszona do pracy nad międzypokoleniową wystawą o warszawskich architektkach, której wernisaż będzie w tym roku w Pawilonie Zodiak
Szymon Wojciechowski,
architekt, współwłaściciel pracowni APA Wojciechowski Architekci
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Hmmmm.. To nie był rok przełomów i wielkich wydarzeń.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
O wyborach. O wojnie. O kasie. Jak wszyscy…
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Nieodmiennie Nassim Taleb i jego pięcioksiąg „Incerto“.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
„However beautiful the strategy, you should occasionally look at the results.“ – Winston S. Churchill.
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Wykład Alejandro Araveny w Warszawie i Krakowie.Premiera 7 numeru Snoba w Bibliotece Narodowej – poważnie, tak myślę. A dla mnie osobiście – wizyta w Kijowie listopadzie.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Dla nas – Hotel Barcelo na Powiślu. Stopniowo – mam nadzieję udanie – zapełniamy ważny kwartał.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Projekty Piotra Bujnowskiego, wiem, byli od dawna ale jakoś do mnie w tym roku dotarło.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Wygrana w konkursie na Plac Solidarności. Wiem, studialny – ale jesteśmy dumni i mamy nadzieję, że nasza praca przyczyni się do metamorfozy tego miejsca: tak ważnego dla Polski czy Europy a tak nie wyrazistego przestrzennie.
Sylwia Szcześniak
architektka, prowadzi autorska pracownię Mariposa Sylwia Szcześniak
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
World Architecture Festival w Singapurze.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
Z mojej perspektywy – o jakości, jej wzroście, o świadomości architektury w Polsce.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Napiszę o książce, która w zeszłym roku została ze mna na dłużej – „Samokontrola Umysłu Metodą Silvy” pod red.Philipa Miele i José Silvy
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
„Neuronauki w projektowaniu przestrzeni sprzyjających kreatywności” tekst Natalii Olszewskiej i Marty Wierusz z czwartego numeru magazynu Architecture Snob.
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Dla mnie najważniejszym wydarzeniem była premiera Architecture Snob w Bibliotece Narodowej. Pełen emocji i niesamowitych przeżyć wieczór wypełniony występami wybitnych muzyków w niecodziennej przestrzeni. Dźwięki muzyki wybrzmiewały w zaprojektowanych nowych wnętrzach biblioteki przez Konior Studio udowadniają stwierdzenie, że architektura to sztuka.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Warszawski Warsaw Unit – wprowadza nową jakość ekologiczną we wzrastającej (smutnej) architekturze biurowej oraz elewacja (!) top.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Duet projektantek Brola Bukowska, chociaż nie tworzą architektury kubaturowej, a zajmują się projektowaniem wnętrz i produktu, to zachwycają mądrym, przemyślanym podejściem do projektowania oraz funkcjonalnym designem.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Moja pierwsza okładka Elle Decoration, bo mi dała kopa, żeby działać , a nie się rozczulać nad sobą.
Piotr Grochowski
architekt, główny projektant Grupy Arche, współzałożyciel pracowni Less is Core
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Na początku roku myślałem, że takim wydarzeniem będzie Biennale w Wenecji ale już recenzje, krótkie odwiedziny pokazały mi że nadal nie potrafimy rozmawiać i odpowiadać na trudne pytania wpływu i przyszłości architektury. Dlatego dla mnie najważniejszymi wydarzeniami było przyznanie nagrody Pritzkera dla Davida Chipperfielda, dla mnie szczególnie niedoścignionego wzorca Neues Museum w Berlinie. Kolejnym ważnym wydarzeniem było spotkanie z Alejandro Aravena w Polsce, jego podejście do architektury może być inspiracją i wzorem do tworzenia nowych projektów.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
Można zaobserwować nowe dyskusje na temat technologii w architekturze a przede wszystkim wpływu AI, ale niezmiennie dyskusja prowadzi do kwestii wynagrodzeń i narzekania na rzeczywistości urzędniczo-inwestorską. Moim zdaniem brakuje nam optymizmu i dystansu do wielu kwestii. Cały czas za mało rozmawiamy o kwestiach społecznych i środowiskowych, skupiając się na powierzchownej „ekologii”.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
„Walka o dom. Wspomnienia syryjskiej architektki Marwa Al-Sabouni, W tym roku ukazało się polskie przełożenie książki wydanej w 2016 opowiadający o potrzebie domu jako podstawy egzystencji, o wpływie architektury, urbanistyki na sytuacje społeczne, zagadnienia te ukazane są w kontekście wojny, niestety ta perspektywa nas nie opuszcza a w kontekście sytuacji w Ukrainie i Palestynie/Izraelu szczególnie ma to mocny wydźwięk.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
„Jeśli w coś wierzysz, musisz mieć na tyle odwagi, aby w przypadku decyzji, które podejmujesz nie podążać za stadem, móc iść dalej”. Alejandro Aravena
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Najciekawszym wydarzeniem dla mnie był udział w Weekendzie Architektury w Gdyni, pierwszy raz brałem udział w tym wydarzeniu jestem pod ogromnym wrażeniem zaangażowania nie tylko architektów ale różnych środowisk – pasjonatów i mieszkańców. Poza dyskusjami doceniam spacery po mieście.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego autorstwa WXCA, jestem pod wrażeniem jakości architektury ale i otwarciem cytadeli na miasto, te oba projekty pokazują, że dzięki współczesnej architekturze można pobudzać przestrzenie na nowo.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Dla mnie odkryciem w tym roku jest poznanie wielu ciekawych osób, i rola architekta w budowaniu społeczności, nie tylko poprzez architekturę/budynki ale poprzez tworzenie inicjatyw wydarzeń aktywizujących lokalne społeczności.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Zakończenie etapu uzgodnień projektu Królewskiej Papierni w Konstancinie, oraz rozpoczęcie budowy naszego projektu przebudowy dawnego sanatorium Metalowiec w Muszynie.
Piotr Kalinowski
architekt, założyciel pracowni MIXD
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Architektura bardziej wydaje mi się długofalowym nurtem niż szeregiem wydarzeń. Owszem ważne są takie imprezy jak weneckie biennale, ale bardziej frapujące są zmiany rozwijające i kształtujące się latami: reakcja na kryzys klimatyczny czy wejście technologii związanych z AI do architektury.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
Chyba o tym jak sytuacja polityczna, społeczna i ekonomiczna wpływa na naszą pracę.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Może niekoniecznie architektoniczna, ale niewątpliwie związana z kreatywną pracą – Rick Rubin, Akt twórczy. Nowy sposób bycia.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
„Wszystko co robię, robię dla siedemnastoletniej wersji mnie samego” – Virgil Abloh
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Najciekawsza wystawa to „Break to make” Daniel Arsham X nendo podczas Milano Design Week 2023. A wydarzenia? HIX 2023, gdzie przygotowywaliśmy jako MIXD instalację „Unfinished Works” oraz Sleeper Sessions w Dubrovniku.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Biblioteka Narodowa w Warszawie – świetna realizacja autorstwa Konior Studio
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Było ich sporo, ale jeśli miałbym wskazać jedno – neobrutalistyczne projekty Arno Brandlhubera
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Sfinalizowane z sukcesem projekty MIXD w Dubaju: globalna centrala sieci hotelowej Fairmont i biuro Accor.
Anna Lorens
architektka, wykładowczyni akademicka, prowadzi autorską pracownię projektową
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Przyznanie Pritzkera Davidowi Chipperfieldowi, uważam, że to bardzo znamienne dla naszych czasów, bo uwrażliwiające na aspekty projektowania odpowiedzialnego, wyzwaniom społecznym, środowiskowym.
Bardzo sobie cenię udział w Jury Polityka Salon i dodatkową kategorię – wnętrza. Wybór: Planetarium w Chorzowie (Consultor Architekci), jest dla mnie szczególny. Pokazuje, że projektowanie wnętrz jest pełnoprawną kategorią architektury i jednocześnie jej nierozerwalną częścią. Mówiąc o wydarzeniach znamiennych dla 2023 roku, nie sposób pominąć inicjatywy (nie tylko wspaniałego projektu kolektywnego pod egidą XYZ) – szkoły Ukraińskiej w Warszawie. Architektura jest profesją skierowaną na humanizm, mamy w tym względzie spora moc sprawczą.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
O pogodzie „let’s talk about the weather”.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Książka – Philippe Rahm (najnowsza publikacja 12.12.2023), Climatic Architecture.
“Modern architecture, which in its sparseness often relies on artificial heating and cooling systems, uses precious resources and produces harmful elements and has hastened global warming. This is totally unsustainable for the future. We now stand at a moment in time where environmental awareness allows us to dictate a new interior design style, reviving a decorative language and rejecting the minimalism of the 20th century.”(…) Philippe Rahm, wykład, WAPW 2023
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
Fluidity, mobility, illusoriness – these are precisely the qualities that make us civilized. Barbarians don’t travel. They simply go to destinations or conduct raids. Olga Tokarczuk. W istocie, nie jest to cytat z 2023 roku, niemniej inspirujący aktualnie.
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
Moving Ecologies, Pawilon Chile na Biennale w Wenecji i Stanze del Vetro San Giorgio Maggiore, 2022/23
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Może nie najważniejszy, ale na pewno demonstrujący dobre praktyki w zakresie projektowania odpowiedzialnego, bazującego na potencjale istniejącej architektury, przybliżającego jej skalę użytkownikom:
Palazzo dei Diamanti, rewitalizacja 16 wiecznego kompleksu wraz z badaniem nowych funkcji, architektura: Labics, Ferrara, Włochy, 2023 r.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
Wietnamski VTN Architects- Grand World Phu Quoc Welcome Center, potęga materiału + rzemiosła.
„Bluehour at Spreepark”, wielofunkcyjna, hybrydowa instalacja przestrzenna w Berlinie, Modulorbeat. Oddany do użytku w 2022 roku, niemniej jest moim odkryciem minionego.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Projekt wokół nowych technologii w szkle, publikacja Antifragile Glass (wieloautorska) wraz z Prof. Romero, opisująca część naszej pracy. Wkrótce – ważny dla mnie projekt wzorniczy, wykonany z końcem 2023 roku.
Dorota Sibińska
architektka, współzałożyciela pracowni XYstudio.
Najważniejsze wydarzenia w architekturze w 2023 r. ?
Wizyta Alejandro Araveny i konferencja na temat architektury humanitarnej zorganizowana przez firmę Geberit oraz I edycja „Forum Dostępności” w Poznaniu.
O czym architektki/architekci rozmawiali w zeszłym roku najczęściej?
Rozmowy kuluarowe toczyły się głównie wokół konkursów na Pałac Saski i Opery Królewskiej. Gorącym tematem były też wybory i wpływ polityki na architekturę.
Najciekawszy tekst krytyczny, książka lub esej 2023 r.?
Książka: „Azyle, nisze i enklawy, czyli katalog małych utopii” Jakuba Szczęsnego.
Teksty Piotra Zybury o AI w Architekturze – murator.
Cytat lub fragment tekstu, który Cię inspirował w minionym roku?
W tym roku mogłabym napisać o antycytach. Z grzeczności nie będę ich wymieniać. Przyćmiły wszystko co wartościowe.
Najciekawsza wystawa lub wydarzenie online w 2023 r.?
„Archikolaże” Ewy P. Porębskiej i prezentacje filmów: „Czerwony Pałac”, „Zawód Architekt” i „Architektura sacrum” w pawilonie Zodiak.
Najważniejszy budynek lub obiekt oddany do użytku w 2023 r.?
Dla nas było to zdecydowanie otwarcie Domu dla Bezdomnych na Emaliowej w Warszawie.
Odkrycie minionego roku w architekturze?
„Zadolenie” czyli jak zrobić dostępną scenę.
Twój największy sukces zawodowy w minionym roku?
Pytanie czym jest sukces? Dla nas to projektowanie tego co nas ciekawi, pozwala nam się rozwijać i podejmować decyzje zgodne z naszym sumieniem. Ten rok pełen był właśnie takich projektów.
Do sukcesów można też już chyba zaliczyć fakt, że nasz „Park 7 spotkań” został wykonany prawie zgodnie z projektem, mimo, iż pierwszy raz w życiu usłyszeliśmy od zamawiającego, że „nie jesteśmy już autorami projektu, bo po przekazaniu dokumentacji dzielnica przejmuje prawa autorskie i wydział ochrony środowiska może robić z nim co chce, nie pytając nas o zdanie”. To była najmniejsza i najbardziej stresująca budowa w tym roku. To, że nie rzuciliśmy papierami i walczyliśmy do końca uważam za nasz największy sukces.