ArchitectureDesign

Muzeum Susch – „klasztor” sztuki nowoczesnej w alpejskiej dolinie

 

 

W niewielkiej alpejskiej miejscowości położonej w malowniczej dolinie Engadyny otwarto Muzeum Susch poświęcone sztuce współczesnej. Założycielką nowej instytucji jest Grażyna Kulczyk – znana polska  kolekcjonerka sztuki i bizneswoman.

 

 

Anna Ostrowska

 

 

Początkowo budowę prywatnego muzeum planowano w Polsce. Jednak ani w Poznaniu, ani w Warszawie plany stworzenia nowej instytucji kultury w oparciu o partnerstwo publiczno-prywatne nie powiodły się. Nie pomogło nawet to, że nad koncepcją architektoniczną w stolicy Wielkopolski  pochylił się Tadao Ando, słynny architekt japoński, uhonorowany nagrodą Pritzkera. Ostatecznie na lokalizację muzeum, które między innymi ma promować dzieła polskiej sztuki współczesnej przez lata pieczołowicie zbierane przez Grażynę Kulczyk, kolekcjonerka wybrała kameralne miasteczko w Alpach ⸺  Susch.

 

 

Widok kompleksu Muzeum Susch (c)  Susch Museum _ Art Stations Foundation CH

(c) Susch Museum _ Art Stations Foundation CH

Architektura tła i kontemplacji

 

Przyglądając się szwajcarskiej miejscowości  na pierwszy rzut oka trudno wskazać, w którym miejscu znajduje się założone przez Grażynę Kulczyk muzeum. Architektura w niewielkim Susch jest spójna, utrzymana w podobnym stylu. Żaden z budynków nie próbuje pretendować do miana ikony. Realizacja zaprojektowana przez architektów Chaspera Schmidlina i Lukasa Voellmy’ego to antyteza muzeum Guggenheima w Bilbao. Projekt architektów z Zurychu bazuje na kontemplacji przestrzeni, otoczenia i poszanowania lokalnej architektury. Jak podkreśla inwestorka ⸺ muzeum wpisuje się w ideę slow art. Instytucja znajduje się z dala od wielkich ośrodków miejskich, niedaleko Davos i St. Moritz. Droga z Zurychu do Susch zajmie odwiedzającym około dwóch godzin. Podróż warto odbyć po to, by z dala od zgiełku nowoczesności, tę nowoczesność opowiedzianą przez artystów bez pośpiechu chłonąć i analizować.

 

Za wpisanie kompleksu w krajobraz alpejskiej doliny odpowiadał Günther Vogt – autor m.in. projektu zagospodarowania przestrzeni wokół Tate Modern. Architekt postanowił na naturalne materiały pochodzące z okolicy. Zgodnie z jego koncepcją zewnętrzne ściany zabudowań zostały gdzieniegdzie obłożone kamieniami wyłowionymi z przepływającej przez Susch rzeki Inn. Skały pocięto na kawałki o różnych rozmiarach. Lokalnie występujące materiały grają w tej realizacji pierwsze skrzypce. Stolarkę okienną i meble wykonali miejscowi rzemieślnicy. Atmosferę muzeum budują gołe skały, ręcznie wykonane tynki, drewno, a także dzieła sztuki typu site specific  wykonane z myślą o ekspozycji właśnie w Susch.

                                                                                                (c) Susch Museum _ Art Stations Foundation CH

Architekci Chasper Schmidlin i Lukas Voellmy  stanęli przed niełatwym zadaniem dostosowania poklasztornych zabudowań do nowej, muzealnej funkcji.

Wizytówka polskiej sztuki za granicą

 

 

W odróżnieniu od Starego Browaru w Poznaniu ⸺  wcześniejszej, sztandarowej inwestycji Grażyny Kulczyk ⸺  muzeum Susch to przedsięwzięcie kameralne, w całości poświęcone sztuce. Kompleks składa się z czterech budynków, w których mieszczą się: sale wystawiennicze o powierzchni 1500 mkw., biuro fundacji, restauracja, biblioteka i dom przeznaczony na rezydencje artystyczne. Na organizowanych tu wystawach będzie można obcować z dziełami sztuki nowoczesnej. W zbiorach muzeum znalazły się prace uznanych polskich artystów: Moniki Sosnowskiej, Magdaleny Abakanowicz, Mirosława Bałki, Zofii Kulik, Pauliny Ołowskiej, Jarosława Kozłowskiego, Joanny Rajkowskiej oraz Piotra Uklańskiego. Wśród zagranicznych twórców prezentujących swoje prace w Susch są twórcy tacy jak: Sara Masüger, Heidi Bucher, Adrian Villar Rojas, czy Joan Semmel.

Nowe ze starym spotyka się w Muzeum Susch na każdym kroku. Instytucja mieści się w budynkach po dawnym klasztorze i starym browarze. Historia tych zabudowań sięga średniowiecza. Architekci Chasper Schmidlin i Lukas Voellmy  stanęli przed niełatwym zadaniem dostosowania poklasztornych zabudowań do nowej, muzealnej funkcji. Należało wygospodarować przestronne sale wystawiennicze przeznaczone do ekspozycji wielkoformatowych dzieł sztuki, także typu site specific i to bez ingerencji w charakter zabytkowej architektury. To wszystko w niewielkim Susch się udało. By powiększyć kubaturę kompleksu pogłębiono naturalną grotę skalną pełniącą dawniej funkcję spiżarni i chłodni. Pod ulicą wydrążono tunel łączący budynki znajdujące się naprzeciw siebie. Dzięki tym ingerencjom potrojono dostępną wcześniej przestrzeń wystawienniczą.

 

 

 (c) Susch Museum _ Art Stations Foundation CH

 (c) Susch Museum _ Art Stations Foundation CH

wnetrze muzeum (c) Stefano Graziani for the Susch Museum _ Art Stations Foundation CH

 

 

Mariaż sztuki i architektury

 

W wieży ⸺  w najwyższym punkcie kompleksu, zawisła 14-metrowa rzeźba Moniki Sosnowskiej przypominająca zdemontowane, powyginane schody. Ciemny metal kontrastuje z bielą ścian wykończonych tynkiem zrobionym zgodnie z prawidłami sztuki znanej od przeszło 800 lat. Rzeźba Moniki Sosnowskiej to przykład sztuki site specific zrealizowanej z myślą o ekspozycji właśnie w Susch. Przed jej montażem pogłębiono istniejącą wieżę o 4 metry kując w skale. Pracę polskiej artystki umieszczono we wnętrzu jeszcze przez położeniem dachu. To niejedyny taki obiekt w muzeum. Kolejnym przykładem jest praca Sary Masüger, która przybrała formę tunelu biegnącego pod hallem wejściowym muzeum mieszczącym się w starym browarze. Rzeźbiarska grota otwiera się w kierunku rzeki i absorbuje dźwięki płynącej wody. Tym samym Sary Masüger, połączyła rzeźbę, architekturę i krajobraz w jedną wypowiedź artystyczną. Otwarcie Muzeum Susch 2 stycznia 2019 roku zainaugurowała wystawa pod kuratelą Kasi Redzisz pt. „Kobiety patrzące na mężczyzn patrzących na kobiety”.

 

http://www.muzeumsusch.ch/e/

 

Detal rzeźby Moniki Sosnowskiej Stairs 2016-2017 (c) Studio Stefano Graziani for Museum Susch _ Art Stations Foundation CH

Praca Sary Masüger, która przybrała formę tunelu biegnącego pod hallem wejściowym muzeum (c)  Susch Museum _ Art Stations Foundation CH

Widok groty w budynku Bierarii oraz pracy Mirosława Bałki NARSCISSUSSUCH 2018  (c) Stefano Graziani for the Susch Museum _ Art Stations Foundation CH

Widok przestrzeni wystawowej (c) Stefano Graziani for the Susch Museum _ Art Stations Foundation CH